Pedro Brugada Cardioloog
zaterdag
13 mei 2023
De ijzeren logica van hartspecialist Pedro Brugada: 'Suiker- en vettaksen zijn alleen maar goed voor de staatskas'
'Eén dag in de week minder werken, waardoor ik meer kan schilderen en
schrijven.'
Dat nam de wereldvermaarde cardioloog Pedro Brugada (augustus 1952) zich bij het naderen van zijn pensioenleeftijd voor.
Vandaag ligt het resultaat in de boekenwinkel: 'Het hart, gebruiksaanwijzing en onderhoudsboekje.'
Het laatste woord vindt hij het belangrijkst.
'Roken is desastreus.
Het kost onze samen-leving jaarlijks 11 miljard euro, terwijl de netto-inkomsten uit accijnzen maar 2 miljard opleveren.'
'Wij
dragen meer zorg voor onze auto dan voor ons lichaam: onze wagen moet verplicht
naar de keuring, ons hart niet'
De
uit Spanje naar België geëmigreerde hartspecialist die in de VIER-reeks
'Topdokters' nationale bekendheid verwierf, weet waarover hij spreekt: als je
1.600 wetenschappelijke artikels gepubliceerd hebt en er is een hartziekte die
je naam draagt, dan ben je een wereldautoriteit.
Anderhalf
uur lang zal hij me er op het zonnige terras van zijn dokterspraktijk in Aalst
(B) proberen van te overtuigen dat we met dat hart van ons niet goed bezig
zijn.
Nochtans
is het een half mirakel dat Pedro Brugada cardioloog werd.
Brugada,
een poelierszoon, wou eerst muzikant worden maar mocht van zijn moeder niet
naar het conservatorium.
Daarna
dacht hij aan slakkenkweker, maar ook daar stak madre Pepita een
stokje voor.
Geneeskunde
aan de universiteit van Barcelona zou het worden, al voorspelde zijn cijfers in
de middelbare school weinig goeds.
In
zijn laatste jaar middelbaar haalde hij amper 52 procent.
'In
België kun je maar beter een man zijn.
Jonge
vrouwen met hartritmestoornissen worden vaak voor de gek gehouden.'
Pedro
Brugada (glimlacht): Ik hield me liever met gitaar spelen of zwemmen
bezig.
Wist
je dat ik ooit deel uitmaakte van de nationale zwemselectie?
Als
je me nu in onze vijver smijt, verdrink ik (lacht).
Op
school spande ik me niet meer in dan nodig, met de helft van de punten was ik
al tevreden.
En
huiswerk heb ik nooit gekend, dat bestond niet bij ons.
Als
ik zie hoe kinderen hier na schooltijd nog uren aan hun bureau zitten, dan
vraag ik me af wat het nut daarvan is.
Ons
onderwijssysteem is één van mijn grote zorgen: waarom moeten studenten nog
altijd blokken, als ze evengoed kunnen googelen?
(Neemt mijn iPhone vast) Hier zit toch alles in?
Toen
ik aan de faculteit geneeskunde studeerde, ben ik alleen tijdens het eerste
jaar naar de les geweest.
Ik
haalde toen op al mijn vakken het maximum van de punten.
Een
prof heeft me gevraagd of ik in zijn dienst wou komen werken.
Nadien
ben ik nooit nog naar een college geweest.
U kon terugvallen op de lesnotities van uw vriendin.
Dat liep lekker tot ze het plots uitmaakte en u net
voor een belangrijk examen naar uw cursus kon fluiten.
Brugada
(lacht): Inderdaad, dat was het examen neus, keel- en oorziekten.
Ik
was toen echt in paniek.
Na
lang zoeken vond ik in een winkel een Engelstalige cursus, maar die moest wèl
nog in mijn hoofd geraken.
Uit
tijdsgebrek heb ik toen voor het eerst in mijn leven amfetamines geslikt.
Vijf
dagen en nachten bleef ik wakker om te studeren, maar daarna kreeg ik de
weerslag: ik heb drie dagen als
een
blok geslapen.
Gezond
was dat natuurlijk niet, maar ik slaagde wèl voor het examen.
Het
is de enige cursus waar ik me gèèn letter meer van herinner.
Nu we het over amfetamines hebben, onlangs kopte De
Standaard dat het cocaïnegebruik in ons land gigantisch toeneemt.
In uw boek las ik niks over cocaïne, wil dat dan
zeggen dat de effecten op het hart minimaal zijn?
Brugada:
Neen, cocaïne is zeker schadelijk voor het hart: het versnelt de hartslag en
maakt de kransslagaders smaller, waardoor de bloedvoorziening naar het hart
vermindert.
Persoonlijke
aanleg speelt een grote rol in de mate waarin cocaïne schadelijk is voor de
gebruiker.
Bepaalde
mensen hebben van nature vernauwde aders, en als cocaïne ze nog smaller maakt,
kunnen ze een hartaanval krijgen.
Mensen
met bepaalde erfelijke afwijkingen, zoals het Brugada-syndroom, mogen geen
cocaïne gebruiken.»
Het Brugada-syndroom, genoemd naar u en uw beide
broers, die ook cardioloog zijn, is een erfelijke aandoening waardoor jonge
gezonde mensen aan hartritmestoornissen sterven.
Hoe hebt u die ziekte ontdekt?
Brugada:
In 1986 kwam een Poolse vader ten einde raad met zijn zoontje van 3 bij me langs.
Zijn
kind had al enkele keren het bewustzijn verloren, maar hij had het telkens
kunnen reanimeren.
Zijn
dochtertje had hij na gelijkaardige symptomen verloren.
De
elektrocardiogrammen van de twee kinderen vertoonden sterke gelijkenissen, wat
bij mij het belletje deed rinkelen dat het weleens om een erfelijke ziekte kon
gaan.
Ik
heb me daarin vastgebeten en ben meer patiënten op het spoor gekomen.
Uiteindelijk
ontdekten we bij hen een genmutatie die ervoor zorgt dat er te weinig natrium
in de hartspiercellen terechtkomt.
Hierdoor
kunnen er hartritmestoornissen optreden.
In uw boek las ik dat je veel verschillende
hartritmestoornissen hebt, zowel onschuldige als een dodelijke.
Kamerfibrilleren, het trillen van de hartkamers, is de gevaarlijkste.
Brugada:
Inderdaad.
Bij
kamerfibrillatie wordt het bloed niet meer in je lichaam rondgepompt.
Men
noemt het een hartstilstand, al is de term wat ongelukkig gekozen: je hart
beweegt nog wel, alleen fladdert het zo'n beetje in plaats van samen te
trekken.
Er
gaat geen bloed meer naar de hersenen en je verliest het bewustzijn.
Als
er dan geen hartmassage of een elektronische schok wordt toegediend, ben je ten
dode opgeschreven.
'Er
zou in elke kerk een defibrillator moeten hangen.
Ideaal om het imagoprobleem van de
katholieke kerk weg te werken'
Na het lezen van uw boek stond ik ervan versteld hoe
weinig ik over het hart wist.
Dat een hartaderbreuk niks met een hartstilstand te
maken heeft, bijvoorbeeld: geen flauw benul.
Brugada: Men gooit vaak alles op één
hoop.
Een
hartaderbreuk is het scheuren van de aorta.
De
kans dat je dit buiten een ziekenhuis overleeft, is bijna nihil.
En
dan heb je nog een hartinfarct of hartaanval: dat krijg je als er een probleem
is met de bloedtoevoer naar je hart.
Dan
sterft een deel van je hart af.
Hier
is de kans op overleven het grootst, maar je moet wel op tijd in het ziekenhuis
geraken: hoe sneller we de kransslagader kunnen openmaken, hoe minder
spiercellen er afsterven en hoe groter de kans op overleven.
Grote
hartinfarcten zien we bijna niet meer, de mensen kennen de signalen en
verwittigen sneller dan vroeger de hulpdiensten.
Hét symptoom van een hartinfarct is een 'drukkende
pijn op je borst'.
Dat ondervind ik weleens als ik een deadline moet
halen.
Maar dat zal dus wel geen hartinfarct geweest zijn?
Brugada:
Wees gerust, je zult het verschil wèl merken.
Een
hartinfarct is als een olifantspoot die op je borst rust.
Een
heel beklemmend gevoel, je denkt dat je doodgaat.
Het
is superangstaanjagend.»
Een ogenschijnlijk kerngezonde atleet die tijdens
het sporten plots doodvalt, zonder enige verwittiging, aan wat ligt dat?
Brugada:
Jonge atleten die plots doodvallen, zijn meestal het slachtoffer van een
hypertrofische cardiomyopathie, in de volksmond een 'vergroot hart' genoemd.
Dat
is een erfelijke aandoening waarbij de hartspier veel te dik is.
Tijdens
inspanningen kan hierdoor de bloedtoevoer naar het hart in het gedrang komen.
Het
zuurstofpeil daalt, er volgt een hartritmestoornis en het is gedaan.
Hoeveel kans op een hartfalen lopen ongetrainde
mensen die ineens beslissen om de
Brugada
(grijnst): Ken je de Ventourist, een initiatief van sportorganisatie Sporta.
(tegenwoordig
de Memorial Tom Simpson, red.)?
Ik
heb nog de deelnemers daaraan gescreend: één op de drie personen die ik
controleerde, had een probleem.
Te
hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, problemen met de hartkleppen...
Twee
personen kregen tijdens de screening zelfs een hartinfarct.
Kan
je nagaan wat een risico die op de Mont Ventoux liepen?
'Als
je 80 jaar wordt, heeft je hart 3 miljard keer samengetrokken.
Geen
enkele mechanische pomp ter wereld is daartoe in staat.'
De belasting voor het hart is vast enorm tijdens
zo'n klim.
Brugada:
De belasting is gèèn probleem zolang de mechaniek van het hart maar goed
functioneert, zodat je tijdens de inspanning van voldoende zuurstof voorzien
wordt.
Het
hart is als de motor van een wagen, het functioneert door een samenspel van
mechanica, loodgieterij en elektriciteit.
De
mechanica is het pompmechanisme waarmee het hart ons bloed rondstuurt.
De
loodgieterij is het ingewikkeld buizensysteem van aders en slagaders.
En
de elektriciteit zijn de spiercellen die stroom produceren, waardoor ons hart
samentrekt.
Die
drie dingen beïnvloeden elkaar constant, en dat samenspel boeit me enorm.
Ik
ben ook nog altijd onder de indruk van het hart.
Lag die bewondering aan de basis van uw boek?
Brugada:
Ik wil met het boek de mensen informeren en vooral een lans breken voor meer
preventie.
In
België dragen we meer zorg voor onze auto dan voor ons lichaam: onze wagen moet
naar de keuring, ons hart niet.
In
Italië is er ook een verplichte screening van het hart.
In
Griekenland ook, daar stuurt men kinderen in één keer naar de tandarts, oogarts
én de cardioloog, betaald door de overheid.
Mijn
screening is éénvoudig: een medische vragenlijst met aandacht voor de familiale
voorgeschiedenis en een elektrocardiogram.
Dat
kost maximaal 60 euro.
Gaan
we daarvoor sukkelen?
U wil al hartscreenings bij 6-jarigen uitvoeren.
Brugada:
De statistieken zijn bekend: voor twee op de duizend kinderen moet na screening
een opname in het ziekenhuis gepland worden.
Ze
hebben hartritmestoornissen, een klepprobleem of een aangeboren afwijking in de
kransslagaders.
Dat
lijkt misschien weinig, maar op een miljoen kinderen zijn dat wel tweeduizend
kinderen die je mogelijk van een hartfalen redt.
Dacia vs. Rolls
In uw boek vertelt u over uw zus, die elf jaar
geleden plots doodviel.
'Vier hartspecialisten in de familie en niemand die
haar kon redden,' wreef uw moeder jullie onder de neus.
Dat moet hard aangekomen zijn.
Brugada:
Inderdaad.
Al
was het natuurlijk de emotionele reactie van een moeder die haar kind verloor.
De
dood van mijn zus heeft ervoor gezorgd dat ik nog meer ben gaan hameren op
screenings.
Mijn
zus was een gezonde, knappe, sportieve vrouw.
Nooit
had ze gezondheidsklachten.
Een
elektrocardiogram had haar misschien kunnen redden.
Je
moet een kat een kat noemen: ze had iets, anders was ze nu niet dood.»
En toch is niet iedereen overtuigd.
Toen u in 2013 jonge voetballertjes wou controleren
op hartafwijkingen, werd u door sommige collega's een paniekzaaier genoemd.
Brugada:
Ik begrijp die houding niet, net zoals ik niet begrijp waarom men op school
geen EHBO aanleert.
Het
zit nochtans in het leerpakket.
Gisteren
heb ik me opnieuw kwaad gemaakt.
Op
Radio 1 hadden ze het over automatische defibrillatoren.
'Ik
zou dat nooit durven te gebruiken!' vertelden de mensen op de radio.
Er
werd zo'n sfeertje gecreëerd dat een defibrillator – ik noem ze liever
'hartstarter' – héél ingewikkeld en gevaarlijk was.
Terwijl
net alles zichzelf uitwijst.
Kom,
ik zal het je laten zien.»
Brugada
neemt ons mee naar de oprit van zijn praktijk.
Naast
zijn brievenbus, op een paar meter van de drukke Brusselse Steenweg, hangt een
defibrillator die voor voorbijgangers beschikbaar is.
Zodra
we de groene doos openen, begint deze te spreken.
'Ontdoe
de borst van de patiënt van zijn kledij…
Breng
de linker-elektrode aan…'
Brugada:
Zie je?
Dat
toestel vertelt gewoon wat je moet doen!
Bovendien
is de wet duidelijk: als een reanimatie misloopt, kun je nooit verantwoordelijk
gesteld worden.
Je
hebt als burger de plicht om iemand in nood te helpen.
Als
er dus iemand voor je ogen doodvalt en je weigert om een defibrillator te
gebruiken, pleeg je schuldig verzuim.
Ik
ben Pedro van het project Heart Saver, een organisatie die zich inspant om via
crowdfunding overal defibrillators
te
plaatsen.
En
dat is nodig.
België
heeft 8.000 defibrillators.
In
Nederland zijn dat er 100.000!
Terwijl
ze maar zo'n 1.500 euro kosten.
Voor
een bedrijf is dat toch peanuts?»
'Ik geloof niet in suiker- en vettaksen,
die zijn alleen maar goed voor de staatskas.'
U stelt voor om er één in elke Belgische kerk te
hangen.
Brugada:
Elk dorp heeft een kerk én ze zijn makkelijk te vinden, je ziet ze van ver
staan.
Nu
de katholieke kerk met een imagoprobleem kampt, zou het een ideale manier zijn
om bij de publieke opinie te scoren.
In
plaats van 'stoelgeld' zou je een collecte kunnen doen voor de afbetaling of
onderhoud van de gemeentelijke hartstarter.
Als er geen defibrillator aanwezig is en iemand
krijgt een hartstilstand, wat doe je dan?
Brugada:
Onmiddellijk hartmassage geven!
Op
het ritme van 'Staying Alive' van de Bee
Gees.
Dat
kom je aan 100 pulsen per minuut, ideaal.
Zo
duw je op de hartkamers en creëer je bloedcirculatie.
Vroeger
wisselde men af met mond-op-mondbeademing, maar dat is niet nodig.
Door
op het hart te duwen, krijgt de patiënt ook zuurstof.
Een
goede hartmassage betekent ook dat je een rib zal breken.
Je
moet de borstkas diep genoeg – zo'n
Het grote aantal renners dat ineens met
hartritmestoornissen te kampen krijgt.
Hebt u daar een verklaring voor?
Brugada:
Sporten is gezond tot een zekere limiet.
Vijf
jaar geleden heeft de universiteit van Barcelona een proef op muizen
uitgevoerd.
Eén
groepje liep constant in een rad, de andere muizen deden niks.
Wel,
de getrainde muizen kregen meer hartritmestoornissen dan de ongetrainde.
Uit
een ander onderzoek blijkt dat mannen die meer dan zes uur sporten per week een
hoger risico op hartritme stoornissen hebben, dan mannen die niet sporten.
Topsport
laat zijn sporen na.
Al
speelt ook hier de gevoeligheid van de persoon weer een rol.
Hart- en vaatziekten blijken de belangrijkste
doodsoorzaken in de wereld te zijn: achttien miljoen mensen leggen per jaar het
loodje.
Vaak ligt een hoge bloeddruk aan de basis, die
meestal het gevolg is van een ongezonde levensstijl.
U hebt alvast één gouden tip: koop een hond.
Brugada:
Inderdaad, al is die vooral bedoeld voor mensen die weinig aan lichaamsbeweging
toekomen.
Met
een hond ligt je wandeltempo hoger dan zonder, bovendien zal je beestje je elke
dag aanporren om te gaan stappen, ook bij slecht weer.
De
lichaamsbeweging doet je bloeddruk dalen, maar ook je eventuele overgewicht zal
geleidelijk afnemen, waardoor je bloeddruk nog verder verlaagt.
De
hond is ook goed voor je sociale leven, hij zorgt ervoor dat je met andere
wandelaars gaat praten, waardoor je misschien wat gelukkiger wordt.
Het
psychische aspect bij een patiënt mag je nooit uit het oog verliezen.
Mensen
laten zich gaan als ze ongelukkig zijn.
Ze
gaan meer eten en minder bewegen of ze verliezen zich in alcohol.»
Eén op de vijf sterfgevallen door hart- en
vaatziekten is een direct gevolg van roken.
Maar wie stopt, heeft wel toekomstperspectief: na
een jaar daalt je kans op een hartaanval met 50 procent en na 10 jaar sta je
weer naast de gezonde jongens.
Is het daarom dat u pleit voor een algemeen
rookverbod – zelfs in huiskamers en auto's?
Brugada:
Roken is desastreus voor het hart:
door de nicotine in tabaksrook verkalken je bloedvaten sneller en omdat je in plaats
van zuurstof koolmonoxide inademt, wordt je hart extra belast.
Maar
ik wil niet te veel preken.
Ik
ben zelf een verstokt roker geweest en wil de mensen hun vrijheid niet
beknotten: rook zoveel je wil, maar doe het alsjeblieft ergens in de woestijn (lacht).
Derdehandsrook
Rokers
sleuren andere mensen mee in hun ongezonde levensstijl.
Naast
passief roken, heb je nu ook zoiets als 'derdehandsrook.'
Waar
gerookt wordt, vermengen nicotine en chemische stoffen uit tabaksrook zich met huisstof
van gordijnen en tapijten.
Dat
is een cocktail van kankerverwekkende stoffen, waarbij vooral kinderen een
reëel risico lopen.
Dat
is een groter probleem dan passief roken.
Iemand
met een sigaret kan je mijden, maar aan derdehandsrook valt niet te ontsnappen.
Vaak
weet je zelfs niet eens of de schadelijke stoffen nog in de kamer hangen.
Er
is maar één remedie: nergens binnen laten roken.
U wil ook dat men medische behandelingen van rokers
niet meer terugbetaalt.
Gaat dat niet wat te ver?
Brugada:
Kleine nuance: ik heb het over
recidivisten.
Patiënten
die ziek worden door te roken, een dure hartoperatie ondergaan en daarna lustig
blijven verder paffen.
Mijn
statement krijgt trouwens bijval van de socialistische mutualiteit, ze zijn het
aan het onderzoeken.»
Wat is het volgende, denk ik dan.
Een suiker- of vettaks?
Brugada: Ik geloof niet in taksen, die
zijn alleen maar goed voor de staatskas.
En
ze worden toch altijd omzeild.
Kijk
maar naar de vrachtwagens: toen die belast werden op de autowegen, doken ze in
de dorpskom op.»
U hebt ook iets tegen dokters met een solopraktijk.
'Het is niet meer van deze tijd om als arts nog in
je eentje te werken,' schrijft u.
Brugada: Inderdaad.
In
een solopraktijk is de patiënt al van tevoren verkocht.
De
dokter kan hem wijsmaken wat hij wil.
Artsen
moeten elkaar controleren en behoeden voor stommiteiten en ontsporingen.
Met
een student geneeskunde en een collega cardioloog aan mijn zijde, kan ik
onmogelijk tegen een patiënt zeggen dat hij genezen is als dat niet zo is.
De
geneeskunde verandert ook zo snel, dat je als arts permanent een klankbord
nodig hebt om twijfels op te lossen.
Er staan een paar verrassende weetjes in uw boek.
Dat er in Vlaanderen meer vrouwen aan hartziektes
sterven dan mannen, bijvoorbeeld, 8.500 tegenover 9.500 per jaar.
Terwijl ik net dacht dat mannen ongezonder leefden.
Brugada:
Het heeft eerder met aanleg te maken dan met de levensstijl.
De
binnenkant van de kransslagaders is bij vrouwen véél gevoeliger voor stress en
hormonen dan bij de man.
Vrouwen
met diabetes, bijvoorbeeld, hebben een grotere kans op een hartinfarct dan
mannen met diabetes.
Ik
moet erbij vermelden dat vrouwen vooral op latere leeftijd aan hartziekten
sterven.
Tot
aan de menopauze worden ze door hun hormonen beschermd, daarna begint de ellende.
Ik
stel ook vast dat hartklachten bij vrouwen vaak worden geminimaliseerd.
Als
een vrouw bij de arts komt en klaagt over druk op haar borst, wordt die anders
geïnterpreteerd dan bij een man. 'Het zit tussen je oren,' zegt hun arts dan.
'Of:
het is de stress, je bent overwerkt.'
'Als
patiënten zeggen: 'Ik ga een crosstrainer kopen,' dan raad ik dat af.
Omdat
ik weet dat hij na drie keer op zolder staat te roesten'»
Vertelt u me nu dat er een soort seksisme in de
Vlaamse dokterspraktijken woedt?
Brugada:
Het is wetenschappelijk bewezen dat mannen tijdens een consultatie meer au
sérieux genomen worden dan vrouwen.
Niet
alleen het geslacht speelt een rol.
Ook
het ras.
Als
je in Amerika een vrouw en zwart bent, laat de geneeskunde je zowat links
liggen.
Maar
ook in België kun je maar beter een man zijn.
Jonge
vrouwen met hartritmestoornissen worden vaak voor de gek gehouden.
Ze
moeten het rustiger aan doen, krijgen kalmeringspillen of erger: zware
antidepressiva.
Er
zijn vrouwen op die manier in de psychiatrie beland.»
Klopt het dat een 'gebroken hart' na liefdesverdriet
écht bestaat?
Brugada:
Ja.
De
hartspier gaat kapot omdat door de hevige emoties te veel adrenaline vrijkomt.
We
noemen die aandoening 'takotsubo', een Japanse
term die verwijst naar een keramieken octopusval die Japanse vissers gebruiken:
die heeft dezelfde vorm als de linkerkamer van een gebroken hart.
Ik
heb het meegemaakt met een postbode die tijdens een overval is bezweken door
extreme angst.
Maar
een plotse relatiebreuk of een hevige ruzie kunnen daar ook voor zorgen.
Vrouwen
zouden er gevoeliger voor zijn dan mannen.
Nog een interessant feit: het is gezonder voor je
hart om per dag een paar glazen alcohol achterover te slaan dan geheelonthouder
te zijn.
Brugada:
Klopt. Alcohol verwijdt de bloedvaten en heeft een desinfecterende werking, dus
dat is positief.
Maar
als je te veel drinkt, nemen de negatieve aspecten de bovenhand: hogere
bloeddruk, obesitas, méér bloedvetten.
U wijdt ook een apart hoofdstuk aan voeding, waarbij
u zich ergert aan de talrijke voedseladviezen die elkaar voortdurend
tegenspreken.
Brugada:
Juist.
Neem
nu margarine: lange tijd heeft men ons wijsgemaakt dat dit veel gezonder is dan
roomboter.
Vandaag
weten we dat margarine bestaat uit transvetten, de slechtste van alle vetten.
Ze
dragen bij tot diabetes en opstapeling van buikvet, waardoor het risico op
hartziekten verhoogt.
Ach,
je moet gewoon gevarieerd eten en niet overdrijven.
Het
is heel simpel, als je buik als een ballon begint uit te zetten, weet je dat je
verkeerd bezig bent.
(Kijkt naar zijn eigen buik)
Ja, sorry, ik sport niet meer zoveel als
ik zou willen.
U bent dus gèèn fan van het Montignac-dieet
of de kookboeken van Pascale Naessens, waar brood en aardappelen vaak
uit het menu geschrapt worden?
Brugada:
Ik pleit voor een klassiek eetpatroon dat uit vetten, eiwitten én koolhydraten
bestaat.
Toegegeven,
het schrappen van koolhydraten helpt om te vermageren.
Alleen
zie ik mensen dat zelden lang volhouden.
Ik
heb liever dat patiënten die willen vermageren zich door een diëtist laten
begeleiden dan door kookboeken.
Dan
heb je een stok achter de deur.
Ik
heb liever dat ze zich in een sport- of fitnessclub inschrijven.
Dan
is er sociale druk.»
U zit in de herfst van uw professionele carrière.
Hebt u nog grote plannen?
Brugada:
Projecten genoeg, binnenkort bouwen we wellicht een hartcentrum in het Spaanse
Benidorm:
1,1
miljoen inwoners met een gemiddelde leeftijd van 70.
Daar
zullen dus wel genoeg hartproblemen zijn.
En
ik ga nog een boek schrijven, over hoe graag ik geleefd heb.
En
hoe je tegenslagen in het leven naar iets positiefs kan omkeren.»
Tot slot: nooit spijt gehad dat u toch geen muzikant
bent geworden?
Brugada:
Neen, al weet ik zeker dat ik me geamuseerd zou hebben.
Als
ik een muzikant bezig zie, ben ik altijd jaloers.
Het
geluk dat mijn goede vriend Christoff
uitstraalt op het podium en het plezier dat hij zijn fans bezorgt, dat raakt
me. Misschien is dat het punt waar mijn interesse voor muziek en hartchirurgie
elkaar ontmoeten: ze proberen allebei de mens gelukkiger te maken.
Met dank voor de opname.
Bron: Gerrit Onrust
Groeten,
Wim
zaterdag 13 mei 2023